Głęboka sieć stanowi rozległą przestrzeń internetową, niedostępną poprzez standardowe wyszukiwarki, ukrytą za barierami logowania i innymi zabezpieczeniami. Natomiast ciemna sieć, jej celowo ukryta część, stała się miejscem narodzin wielu mitów. Poniżej przedstawiamy cztery z nich, które wciąż są powszechnie powtarzane.
1. Używanie ciemnej sieci jest nielegalne
DALL-E/www
W przekazach medialnych ciemna sieć jest często kojarzona z działalnością przestępczą, taką jak handel ludźmi. To prowadzi do mylnego przekonania, że została ona stworzona przez kryminalistów, aby uniknąć odpowiedzialności prawnej.
Jednakże korzenie ciemnej sieci sięgają lat 90-tych i oficjalnego projektu rządu Stanów Zjednoczonych prowadzonego przez Naval Research Lab. Naukowcy ci poszukiwali sposobu na zwiększenie bezpieczeństwa komunikacji online. Opracowana przez nich metoda, zwana „routingiem cebulowym”, szyfrowała dane, kierując je przez wiele serwerów.
W roku 2002 routing cebulowy został udostępniony publicznie jako oprogramowanie open-source o nazwie Tor. Wraz z pojawieniem się możliwości anonimowego dostępu do prywatnych sieci, zaczęły powstawać ukryte strony, które znamy jako ciemną sieć.
W większości krajów sam dostęp do ciemnej sieci nie jest nielegalny. Tor to narzędzie, analogiczne do łopaty, tylko w bardziej zabezpieczonej wersji HTTPS. Jednym z legalnych zastosowań jest jej pierwotny cel – bezpieczna komunikacja. Aktywiści wykorzystywali ją do koordynowania protestów w ramach Arabskiej Wiosny.
Facebook i ProPublica również posiadają oficjalne strony w ciemnej sieci, umożliwiając użytkownikom w krajach objętych cenzurą dostęp do treści, które w ich regionie są zablokowane. Ciemna sieć służy także jako ochrona przed niechcianą inwigilacją i śledzeniem danych osobowych.
2. Towary z czarnego rynku są łatwo dostępne w ciemnej sieci
Pixel-Shot / Shutterstock
Nie sposób pominąć tematu Silk Road, znanego czarnego rynku w ciemnej sieci, gdy rozmawia się o nielegalnych substancjach i handlu bronią. Chociaż faktycznie sprzedawano tam nielegalne towary, Silk Road przestało istnieć w 2013 roku.
Częste przywoływanie Silk Road sprawia, że przeciętny użytkownik internetu postrzega ciemną sieć jako miejsce pełne podejrzanych ofert.
W rzeczywistości nie tak łatwo natrafić na nielegalne produkty lub niepokojące treści. Nowicjusze mogą łatwo paść ofiarą oszustwa. A nawet jeśli trafisz na prawdziwego sprzedawcę, będzie on chciał sprawdzić, czy nie jesteś agentem policji. Sytuacja w ciemnej sieci nie różni się znacząco od tej w prawdziwym świecie.
Z tego powodu niektórzy uważają, że ciemna sieć nie ma wartości dla uczciwych obywateli. Istnieją jednak uzasadnione zastosowania. Dziennikarze używają jej do bezpiecznego przesyłania plików z anonimowymi informatorami. Przykładem jest afera Panama Papers z 2016 roku, która ujawniła globalną skalę korupcji finansowej.
3. Dostęp do ciemnej sieci jest trudny
sdecoret/Shutterstock/Wikimedia
Prawda jest taka, że zwykły użytkownik może łatwo uzyskać dostęp do ciemnej sieci, bez specjalistycznej wiedzy i drogiego sprzętu.
Wystarczy pobrać odpowiednie oprogramowanie. Najpopularniejsze sieci anonimowe używają różnych programów:
- Tor: dostępny za pośrednictwem przeglądarki Tor.
- Invisible Internet Project (I2P): dostępny przez zaawansowanego klienta I2P.
- Hyphanet (dawniej Freenet): dostępny przez klienta Hyphanet w sieci peer-to-peer.
Niezbędna jest instalacja odpowiedniego oprogramowania, ale to jedyna przeszkoda. Po nawiązaniu połączenia, samodzielnie musisz wyszukać wartościowe strony w ciemnej sieci, niedostępne w Google.
Kiedy ktoś nazwie cię hakerem za umiejętność wejścia do ciemnej sieci, możesz się uśmiechnąć, wiedząc, że wystarczyło kliknięcie programu na twoim komputerze.
4. Użytkownicy ciemnej sieci są ciągle atakowani przez hakerów
1st footage/Shutterstock
Czy w ciemnej sieci istnieją oszustwa phishingowe i boty AI, takie jak FraudGPT? Zdecydowanie. Nie polecałoby się wysyłać tam osoby starszej, aby uniknęła oszustw romantycznych, ani tym bardziej nie zachęca się dzieci do odwiedzania tej części internetu. Co więcej, usługi zabójstw na zlecenie prawdopodobnie są pułapkami federalnymi, jak w filmie „Hit Man” z 2023 roku.
Czy oznacza to, że hakerzy bez przerwy atakują twój adres IP jak rekiny w zainfekowanych wodach?
Nie, ponieważ celem ciemnej sieci jest utrudnienie monitorowania twojej aktywności. Jeśli korzystasz z VPN i unikasz podejrzanych linków oraz pobierania plików, powinieneś być bezpieczny.
Wiele aspektów ciemnej sieci prezentuje ideę zdecentralizowanej sieci z swobodną wymianą informacji. Chociaż może być miejscem niemoralnych działań, umożliwia także zdobywanie specjalistycznej wiedzy i odnajdywanie niszowych społeczności. To uczucie wolności i nieograniczonego dostępu do informacji, przypomina ekscytujące początki internetu.
Podsumowanie: Ciemna sieć to obszar pełen złożoności i nieporozumień. Warto pamiętać, że choć wiąże się z potencjalnym ryzykiem, może być też źródłem ważnych informacji i miejscem dla osób, które potrzebują zachować anonimowość. Kluczowe jest stosowanie odpowiednich narzędzi i ostrożność podczas eksploracji tej części internetu.